Evde veya okulda, olağanüstü yetenekli veya üstün zekalı bir çocuğa sahip olmak zorlu bir durum olabilir. Potansiyellerini kullanmaları için onları teşvik ederek ve kurdukları ilişkileri geliştirmeleri konusunda destek olarak onlara yardım edebilirsiniz.
Dünya Sağlık Örgütü dünyadaki çocukların yüzde 2’sinin olağanüstü yetenekli çocuklar olduğunu söylüyor. Yani olağanüstü yetenekli çocuklar ailenizde, okulunuzda ve çevrenizdeler.
Eğitim sistemi veya psikoloji ya da psikopedagoji alanındaki uzmanlar her zaman olağanüstü yetenekli çocukları fark edemiyorlar. Bu çocukların çok az bir kısmı potansiyellerine ulaşmak için ihtiyaç duydukları desteği görüyorlar.
Bu olağanüstü yetenekli çocuklar kız çocukları ise ya da sosyo-ekonomik statüsü düşük bir aileden geliyorlarsa, yeteneklerinin farkına varmak daha da zorlaşıyor.
Farkına varılmayan bu durumla ilgili pek çok efsane ve yanlış inanç da var.
Eğer bu çocuklar çok sessizse, neredeyse görünmez gibilerse onlara Dikkat Eksikliği Bozukluğu (ADD) (hiperaktiviteli veya hiperaktivitesiz), bipolar bozukluk veya Asperger Sendromu gibi yanlış tanılar konulabiliyor.
Olağanüstü yetenekli çocuklar nasıl fark edilir?
Pek çok uzman bir çocuğun çok yetenekli olduğunu anlamak için en azından 5 veya 6 yaşında olması gerektiğini söylüyor. Ancak bazı uzmanlar ise 2 – 4 yaş aralığında belirtilerin görülebileceğini düşünüyor.
Ayrıca olağanüstü yetenekli olunmasıyla akademik performansın çok yüksek olmasının birbirine karıştırılması yaygındır.
Olağanüstü yetenekli bir çocuk elbette çok zeki olabilir ancak bu çocuklar çok farklı bir zekaya sahiptir. Bu yüzden kötü değil de ortalama notlar alıyor olabilirler.
Ne yazık ki olağanüstü yetenekli çocuklar söz konusu olduğunda bazı temel özellikler yanlış yorumlanıyor.
Amerika, Denver’daki Gifter Development Center’ın kurucusu Klinik Psikolog Linda Kreger Silverman’a göre olağanüstü yetenekli çocuklar belli özelliklere sahiplerdir. Bu özellikler şöyle sıralanabilir:
- Bazı sorumluluklarını yapmamalarını veya okula gitmek istememelerini zekice açıklamaları
- Hikaye yaratma, harika şakalar veya kelime oyunları yapma konusunda yüksek kapasite sahibi olmaları
- Genellikle ebeveynlerini veya öğretmenlerini utandıracak akıllıca sorular sormaları
- Tutku duydukları bir konuya kendilerini adamaları
- Olağan dışı şekilde gerçekleştirdikleri bazı alışkanlıklarının olması
- Adil olmayan durumların farkına varabilmeleri ve kendilerini savunamayanları savunmaları
- Kaotik anlarda sakin kalabilmeleri
Başlıca Özellikler: Aşırı heyecanlı olmak
Genellikle eğitimciler ve psikologlar olağanüstü yetenekli çocukların gelişimleri esnasında farklı konularda yaşadıkları aşırı heyecanın farkına varmazlar.
Bu da genellikle yanlış tanı konulmasına yol açar.
1. Psikomotor Aşırı Heyecan
Olağanüstü yetenekli çocuklar sıkıldıklarında etrafta dolanırlar. Dönem dönem dikkat sorunu yaşıyormuş ve hiperaktifmiş gibi görünürler.
Sonuç olarak sözlü ve fiziksel heyecanları Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu yaşıyormuş gibi görünmelerine sebep olabilir (ADHD).
Eğer çocuk bir şeyi yapmak isterse veya kendini onun için büyüleyici veya çekici olan bir şeye kaptırırsa, konsantrasyon seviyesi aynı yaştaki çocuklara göre çok daha yüksek olacaktır. Etraflarındaki her şeyi unuturlar.
Ancak başarmak istedikleri şeyi başaramazlarsa öfkelenme ihtimalleri de vardır. Bu, onlara nasıl yöneteceklerini öğretmemiz gereken bir duygudur.
2. Çok yoğun çalışan zihin
Olağanüstü yetenekli çocuklar doymak bilmez bir şekilde meraklıdırlar. Bazen tüm enerjilerini tek bir şeyin üzerine yoğunlaştırırlar.
Bu merak nedeniyle bazen ebeveynleri çocuğu anlamakta zorlanabilirler. Bu yüzden uzmanlar çocukta Asperger Sendromu olduğunu düşünebilirler.
3. Aşırı faal duygular
Ebeveynler genellikle olağanüstü yetenekli çocukların “çok yoğun ve aşırı” ya da “mutluluktan patlamak üzere.” gibi sözlerle tanımlarlar.
Çok duygusal olmaları nedeniyle, yetişkin olduklarında duyguları onlar için bir avantaja dönüşebilir. Ancak çocukluk döneminde hiç alakaları olmasa bile bu çocuklara bipolar bozukluk teşhisi konabilir.
- Hassasiyetleri nedeniyle izledikleri bir filmdeki bir karakterin başına gelenler için ağlayabilir, sosyal adalet, şiddet ve çevresel sorunlar gibi konularla ilgili endişe duyabilirler. Yani sosyal açıdan bilinçlidirler.
4. Aşırı faal duyular
Genellikle kıyafetlerindeki etiketler, sınıftaki gürültü, belli bazı kokular veya yüksek sesler onları rahatsız eder.
Bu tür şeyleri o kadar yoğun algılarlar ki adeta beyinleri istila edilmiş gibi olur. Başka bir şey hakkında düşünemezler.
Genellikle ne öğretmenleri ne de ebeveynleri bu aşırı hassasiyeti anlayabilir. Çocukları çıldırmış gibi görürler. Halbuki bu tür durumlar çocukların bilerek yaptıkları şeyler değildir.
5. Aşırı faal hayal gücü
Olağanüstü yetenekli çocuklar “kendi dünyalarında yaşıyor” gibidir.
Örneğin okulda hissettikleri yalnızlıktan kaçabilmek için kolaylıkla yeni keşifler yapabilir, yeni hayaller kurabilir, farklı durumlar ve hayali arkadaşlar yaratabilirler.
Hayal alemine dalınca gerçeklerle hayali şeyleri karıştırmaya başlayabilirler. Genellikle hikayeler çizerler, yazarlar veya hayal ederler. Amaçları kendileri için o kadar da çekici ve teşvik edici olmayan gerçek dünyadan kaçmaktır.
Son tavsiyeler
Hamilelik veya bebeklik döneminde çocuğu hangi aktiviteye maruz bırakırsanız bırakın onu olağanüstü yetenekli bir çocuk haline getiremezsiniz. Olağanüstü yetenekli çocuklar o şekilde doğarlar.
Eğer çocuğunuzun olağanüstü yetenekli olduğunu düşünüyorsanız kendi korkularınızın ve ön yargılarınızın üstesinden gelmelisiniz. Evet, çocuğunuz gerçekten farklıdır. Ona bu durumu yönetmesi ve potansiyeline ulaşması için yardımcı olmalısınız.
Farklılıklarının farkına varmak ve onları geliştirmek zorlu bir mücadeledir.
“Normal” olana alışmış durumdaki psikologları, öğretmenleri ve aile üyelerini şaşırtabilirler. Bu nedenle çocuğunuza mükemmel olması için değil tıpkı diğer çocuklar gibi mutlu olması için yardım etmelisiniz.
Olağanüstü yetenekli bir çocuğu izole etmenin bir anlamı yoktur. Onları yalnızca kendileri gibi olan çocuklarla bir arada tutmaya çalışmayın. Aslında yalnızca birkaç ülkede bu tür çocuklar için özel olarak hazırlanmış eğitim programları vardır.
Geleneksel okul sistemine uyum sağlamaları için onlara yardımcı olun ve nasıl arkadaş edineceklerini onlara öğretin. Ayrıca onlara, potansiyellerinin tamamına ulaşmaları için yardımcı olmak adına ilave seçenekler sunun.
Kaynak:https://sagligabiradim.com/olaganustu-yetenekli-cocuklarin-5-ozelligi/
